بسیاری از صاحب‌نظران بر این عقده هستند که سیاست فیلترینگ دیگر منع مؤثری در جهت جلوگیری از دسترسی کاربران به اطلاعات نیست؛ اما چرا؟ می‌بینیم که کشورها هزینه‌های گزافی در برای فیلترینگ پرداخت می‌کنند؛ استفاده از تجهیزات مدرن فیلترینگ و کارشناسان زبده، امکانات عظیم منابع سخت‌افزاری کشور و... با همه این اوصاف حتی سیاستمداران نیز اذعان می‌کنند که فیلترینگ پاسخگو نیست. البته کشورها به زیرساخت اینترنت، شاهراه‌ها و ستون فقرات اینترنت در کشور خود دسترسی دارند و می‌توانند موانع بسیاری برای کاربران ایجادکنندگان کنند و یا حتی اینترنت را به‌صورت کامل قطع کنند؛ به شرطی که توسعه کشور و رضایت کاربران را نادیده بگیرند.

اما چرا سیاست‌های فیلترینگ دیگر پاسخگو نیست؟ در زیر دلایل خود را ذکر می‌کنیم.

تفاوت فاحش هزینه توسعه‌دهندگان اینترنت و فیلتر کنندگان: سالانه میلیاردها دلار صرف توسعه اینترنت می‌شود؛ این هزینه به‌صورت چند برابری به جیب توسعه‌دهندگان بازمی‌گردد؛ اما کشورهایی که سیاست‌های فیلترینگ را اعمال می‌کنند توان پرداخت هزینه‌های بسیار گزاف برای این کار را ندارند؛ به‌خصوص که این امر صرفاً نفع کوتاه‌مدت امنیتی دارد و هیچ منفعت اقتصادی ندارد؛ حتی نارضایتی‌های اجتماعی منفی فراوانی ایجاد می‌کند. توسعه نرم‌افزارهای مختلف، شبکه‌های اجتماعی و ... هرروز باب جدیدی در ایجاد ارتباط در جهان امروز ایجاد می‌کند؛ تکنولوژی به‌صورت روزانه در حال و پیشرفت است؛ ازاین‌رو فیلتر کنندگان نیز باید به‌صورت مستمر تجهیزات و تکنولوژی خود را به‌روزرسانی کنند؛

نیروی کاری ماهر: توسعه‌دهندگان از نیروهای ماهر به‌صورت نامحدود در سراسر دنیا می‌توانند استفاده کنند؛ درحالی‌که نیروهای متخصص حامی فیلترینگ در کشورهای اعمال کننده فیلتر روزبه‌روز در حال کاهش است؛

توسعه نرم‌افزارهای فیلترشکن: توسعه نرم‌افزارهای فیلترشکن مهم‌ترین ابزار برای دور زدن فیلترینگ است. با جستجوی ساده‌ای در گوگل پلی می‌توانید تعداد زیادی از این نرم‌افزارها را بیابید. کشورهای توسعه‌یافته و پیشرو در صنعت IT هزینه‌های هنگفتی برای تولید تجهیزات و زیرساخت موردنیاز برای فیلترینگ ارائه کرده‌اند.

ایجاد ساختارهای جدید ارائه اینترنت: در چند سال اخیر شاهد ایجاد ساختارهای جدیدی در ارائه اینترنت هستیم. اینترنت ماهواره‌ای استارلینک مهم‌ترین پیشرفت در حوزه ارائه اینترنت است.

عدم اعتقاد بسیاری از مدیران حکومتی به فیلترینگ: در کشورهای حامی فیلترینگ بسیاری از مدیران هستند که به این سیاست اعتقاد ندارند؛ ازاین‌رو این سیاست به‌درستی و به‌صورت کلی در این کشورها دنبال نمی‌شود.

نتیجه

فیلترینگ ابزاری کوتاه‌مدت برای اهداف امنیتی است؛ با توسعه روزافزون و تصاعدی اینترنت، نرم‌افزارها و شبکه‌های اجتماعی، فیلترینگ روزبه‌روز بی‌اثرتر می‌شود. شاید بتوان جایگزینی برای فیلترینگ در نظر گرفت؛ تصویب قوانین مدرن و به‌روز، تولید اپلیکیشن های داخلی باکیفیت و کارآمد و تضمین حقوق اساسی و آزادی‌های شهروندان اموری هستند که رضایت شهروندان را ایجاد می‌کنند و هم ‌بستر مناسب برای حاکمیت قانون ایجاد خواهند کرد.

نویسنده: مهندس مرتضی خیری