مقدمه
با گسترش فناوری و دسترسی آسان‌تر به اینترنت، میلیون‌ها وب‌سایت و شبکه اجتماعی در جهان فعال شده‌اند که خدمات متنوعی به کاربران ارائه می‌دهند. این شبکه‌ها به دلیل ارائه خدمات کاربرپسند و مزایای متنوع، توانسته‌اند جمعیت عظیمی از کاربران را به خود جذب کنند. با این حال، سوالی که به ذهن بسیاری از کاربران می‌رسد این است که چرا این شبکه‌های اجتماعی با وجود کسب درآمدهای میلیارد دلاری از محل حضور کاربران، سهمی از این درآمدها به کاربران پرداخت نمی‌کنند؟ در سال‌های اخیر، با ظهور فناوری‌های جدید نظیر رمز ارزها و بلاک‌چین، برخی شرکت‌ها با ایجاد پلتفرم‌های جدید سعی در ارائه سود به کاربران خود داشته‌اند. در این مقاله، به بررسی این موضوع و معرفی نمونه‌هایی از این نوع پلتفرم‌ها پرداخته می‌شود.
متن اصلی
میلیون‌ها وب‌سایت و شبکه اجتماعی در جهان فعال هستند که خدمات مختلفی به کاربران ارائه می‌دهند. برخی از این وب‌سایت‌ها به دلیل ارائه خدمات کاربرپسندتر و سایر مزایایشان، به انتخاب اول کاربران بدل شده‌اند. شبکه‌های اجتماعی نظیر اینستاگرام، توئیتر و فیس‌بوک از جمله این موارد هستند. برای هر یک از این پیام‌رسان‌ها، صدها و هزاران رقیب وجود دارد که خدمات مشابهی ارائه می‌کنند، اما کاربران این‌ها را انتخاب کرده‌اند. این پیام‌رسان‌ها، هرچند مزایای عالی برای کاربران دارند، اما سرمایه‌های ده‌ها میلیارد دلاری هر یک از این شبکه‌های اجتماعی، به‌واسطه تعداد کاربران آن‌ها بوده است. پس چرا کاربران جدا از خدماتی که می‌گیرند، سود مالی دریافت نمی‌کنند؟
در سال‌های اخیر، شرکت‌هایی با تولید شبکه‌های اجتماعی جدید، وب‌سایت‌ها و نرم‌افزارهای مختلف، سعی در پرداخت سود به کاربرانی که در فعالیت این مجموعه مشارکت دارند، کرده‌اند. این وب سایت ها غالبا از طریق استخراج رمز ارز توسط کاربران و یا مشارکت کاربران در فروش تبلیغات شرکت، سود دریافت می کنند. وبگاه یوتیوب، که دومین وب‌سایت پربازدید در جهان است، محلی برای کسب درآمد عاشقان کلیپ‌سازی شده است. این غول ویدئوی جهان مبالغی را از محل کسب تبلیغات به کاربران خود پرداخت می‌کند. نرم‌افزارها و وب‌سایت‌های زیادی نیز در گذشته طراحی‌شده‌اند که فعالیت کاربران را با مبالغی جبران می‌کنند.
اما در سال 2024 و با ورود شبکه اجتماعی تلگرام به این حوزه، شاهد جلب‌توجه اغلب افراد جامعه به این حوزه بوده‌ایم. ظهور بازی not coin از همان ابتدا سر و صدای بسیاری ایجاد کرد. پس از کسب درآمد افراد زیادی در not coin، بازی همستر مورد توجه بسیاری از مردم در ایران قرار گرفت. به‌طوری‌که شایعه شده است بیش از 70 درصد افراد این ربات تلگرامی را بر روی گوشی خود اجرا کرده‌اند. اما شاید این تازه شروع ماجرا باشد.
سؤالی که مطرح است این است که چرا شبکه‌های اجتماعی که به‌واسطه حضور میلیاردی کاربران و با اتکا به حضور آن‌ها درآمدهای میلیارد دلاری کسب می‌کنند، نباید سودی به کاربران بدهند؟ شاید غول‌های شبکه‌های اجتماعی آینده با این ایده ظهور کنند که مبلغی از درآمد خود را به کاربرانی دهند که فعالیت‌های موردنظر آن‌ها را انجام می‌دهند. اجازه بدهید ایده دیگری مطرح کنیم: وقتی با کلیک کردن بر روی شکم همستر (در تلگرام) رمز ارز استخراج می‌کنید، چرا با فعالیت‌های معمولی در شبکه‌های اجتماعی مانند لایک کردن، پست گذاشتن و امور این‌چنینی، نمی‌توان رمز ارز کسب کرد و به سود رسید؟ یک پیام‌رسان را در نظر بگیرید که هم خدمات عالی ارائه می‌کند و هم ساختاری دارد که با فعالیت‌های معمول کاربران، رمز ارز تولید می‌شود. شاید دور از ذهن باشد، اما مواردی نزدیک به این ایده را در حال حاضر مشاهده می‌کنیم.
نتیجه‌گیری
در دنیای دیجیتال امروز، شبکه‌های اجتماعی نقش مهمی در زندگی روزمره ما ایفا می‌کنند و با جذب میلیاردها کاربر، درآمدهای کلانی را به دست می‌آورند. با این حال، مدل‌های کسب و کار کنونی این شبکه‌ها به گونه‌ای است که کاربران سهمی از این درآمدها دریافت نمی‌کنند. ظهور فناوری‌های جدید مانند بلاک‌چین و رمز ارزها، امکان تغییر این مدل‌ها را فراهم کرده است. پلتفرم‌هایی که به کاربران برای فعالیت‌هایشان پاداش مالی می‌دهند، در حال رشد و توسعه هستند و ممکن است در آینده، مدل‌های کسب و کار شبکه‌های اجتماعی را به کلی تغییر دهند. از این رو، توجه به این روندها و بررسی امکان‌های جدید، می‌تواند راهی نوین برای ارتقاء تجربه کاربران و بهره‌وری اقتصادی آن‌ها باشد.
